Eşya / Gayrimenkul Hukuku
*TAPU İPTAL VE TESCİL DAVASI
Kanuna aykırı, usulsüz veya yolsuz düzenlendiği iddia edilen tapu kaydının hukuka uygun hale getirilmesi için tapu iptal ve tescil davası açılır. Kayıt malikinin vefat etmiş olması halinde dava mirasçılarına karşı açılır. TMK 713/3 e dayalı olarak olağanüstü zamanaşımı nedeniyle açılacak tapu iptal ve tescil davaları, Hazineye ve ilgili kamu tüzel kişileri aleyhine açılır.
Tapu iptal ve tescil davası şu nedenlere dayalı olarak açılabilir: hukuki ehliyetsizlik durumu, muris muvazaası (mirastan mal kaçırma) iddiası, imar uygulamasından kaynaklı hatalar, kazandırıcı zamanaşımı ve zilyetlik nedeniyle, aile konutu nedeniyle, ölünceye kadar bakma sözleşmesi, vekalet görevinin kötüye kullanılması nedeniyle.
*İZALE-İ ŞUYU (ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ) DAVASI
Paylı veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz malda; paydaşlığa son vererek kişisel mülkiyete geçilmesini sağlayan dava çeşididir. Davanın, paydaşlardan yalnızca biri tarafından açılması mümkündür.
Paydaşların, malın paylaşımı hususunda anlaşmaları ve bu yazılı anlaşmayı mahkemeye sunmaları halinde bu doğrultuda ortaklığın giderilmesine karar verilir. Taraflar paylaşımda anlaşamazlarsa; hakim, malın aynen bölünerek paylaştırılmasına, bölünen parçaların değerlerinin birbirine denk düşmemesi halinde eksik değerdeki parçaya para eklenerek denkleştirme sağlanmasına karar verir. Bölme istemi durum ve koşullara uygun görülmezse ve özellikle paylı malın önemli bir değer kaybına uğramadan bölünmesine olanak yoksa, açık artırmayla satışa hükmolunur.
*MEN'İ MÜDAHALE (EL ATMANIN ÖNLENMESİ) DAVASI
Malına haksız olarak müdahale edilen ve onu kullanmasına engel olunan malikin bu engellemeyi bertaraf etmek için el atana karşı açtığı dava türüdür.
*ECRİMİSİL (HAKSIZ İŞGAL TAZMİNATI) DAVASI
Bir malı davacının rızası dışında ve kötüniyetli olarak kullanan, malı geri verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen kişiye karşı ecrimisil davası açılır. Bu dava ile geriye dönük en fazla 5 yıllık işgal tazminatı talep edilebilir. Tazminatın hesabında kira değeri esas alınarak bilirkişilerce hesap yapılır.
Dava açmadan önce haksız ve kötüniyetle kullanan kişiye durumu bildirmek gerekir ancak mirasçılar arasında açılan ecrimisil davalarında ihtarname çekme zorunluluğu yoktur.
*ŞUFA (ÖNALIM) DAVASI
Şufa hakkı diğer bir deyişle önalım hakkı, paylı mülkiyette herhangi bir paydaşın payını üçüncü kişilere satması halinde diğer paydaşlara söz konusu payı öncelikle satın alma hakkı veren bir haktır. Medeni Kanun önalım hakkı ile paydaşlara dava hakkı tanıyarak taşınmazın mevcut paydaşlar arasında kalmasını hedeflemiştir.
Şufa hakkı ancak paylı mülkiyete tabi taşınmazlarda, sözleşme veya fiilen paydaşlar arasında taksim yapılmadığı durumlarda, paydaşın payını satın alan alıcıya karşı dava yolu ile kullanılır. Alıcı, tüm paydaşlara taşınmazı satın aldığını noter aracılığıyla bildirmek zorundadır. Bildirme yükümlülüğünü yerine getirmeyen alıcı paydaşların açacağı şufa davası ile muhatap olur.
Tapu kütüğüne şerh verilen bir sözleşmeyle de herhangi bir kişiye önalım hakkı tanınabilir. Bu durumda taşınmazın satımı halinde şufa hakkı sahibi, sözleşmede belirtilen sürede ve koşullarla önalım hakkını kullanabilir. Sözleşmede şufa hakkının kullanılmasına dair koşullar belirtilmemişse taşınmazın üçüncü kişiye satışına ilişkin koşullar esas alınarak bu hak kullanılabilir.
*KAMULAŞTIRMA- KAMULAŞTIRMASIZ EL ATMA
Kamulaştırma usul ve esasları çeşitli kanunlar ile düzenlenmiş olmasına rağmen, kimi zaman, idare tarafından usul ve esaslara uyulmaksızın, bedeli nakden ve peşin ödenmeksizin, mülkiyet hakkına müdahalede bulunulduğu (taşınmazlara kamulaştırılmaksızın el atılması suretiyle, kamu hizmetine ayrıldığı) görülmektedir. Mülkiyet hakkına müdahale, (taşınmazların kamulaştırılmaksızın kamu hizmetine ayırma) kamulaştırma işlemleri tamamlanmaksızın taşınmaza el koyma şeklinde olabileceği gibi, fiili veya imar uygulamaları ile de olabilmektedir. İşte idarenin usul ve yasalara aykırı olan bu müdahalesi kamulaştırmasız el atma şeklinde tanımlanmaktadır.
Kamulaştırma Kanunun geçici 6. Maddesine göre yapılacak işlemlerde öncelikle uzlaşma usulünün uygulanması dava şartı olarak belirlenmiştir. Kamulaştırılmaksızın el atılan taşınmazların bedellerine ilişkin dava açılmadan önce uzlaşma usulünün uygulanması gerekmektedir. Aksi takdirde, davanın, dava şartı yokluğu nedeniyle reddine karar verilecektir.
İdare ve malik arasında uzlaşma sağlanamadığı takdirde, uzlaşma tutanağının tanzim tarihinden itibaren üç ay içerisinde malik veya idare tarafından bedel tespiti davası açılabilecektir. Davada bilirkişi incelemesiyle taşınmazın değeri taşınmazın nitelikleri nazara alınarak belirlenerek, taşınmazın veya hakkın idare adına tesciline veya terkinine hükmedilir.
*TAPU KAYDININ DÜZELTİLMESİ DAVASI
Taşınmazların, kadastro tespiti veya tapuya tescili sırasında mülkiyet hakkı sahibinin adını, soyadı, baba adı gibi kimlik bilgilerinin kayda eksik ya da hatalı işlenmesi, kayıt düzeltme davalarının kaynağını oluşturur.
*GAYRİMENKUL SATIŞ VAADİ SÖZLEŞMESİ
Taşınmaz satış vaadi, bir tarafa veya iki tarafa, bir taşınmazın satışına ilişkin sözleşmesinin yapılmasını istemek hakkı sağlayan bir ön sözleşmedir. Taşınmaz satış vaadinin resmi şekilde yapılması gerekmektedir. Satış vaadi, sadece satış sözleşmesinin yapılması için karşı tarafı borç altına sokma yetkisi sağlar. Tapuya şerh düşülerek üçüncü kişilere karşı da ileri sürülebilir.
*ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİ
Arsa payı inşaat sözleşmesinin tarafları, yüklenici ve arsa payı sahibidir. Yüklenici, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde, arsa sahibine karşı üzerinde ileride kat mülkiyetine çevrilecek bir bina yapmayı taahhüt etmektedir. Bu sözleşme ile arsa sahibi, kendisine verilecek olan bağımsız bölümlere isabet eden arsa payını kendi üzerinde bırakarak diğer payları devretme borcu altına girmektedir. Sözleşme ile yüklenicinin borcu; kendisine verilecek olan arsa payına karşılık arsa üzerinde bina yapmak ve bağımsız bölümlerden arsa sahibine ait olanları devretmek şeklindedir.